inloggen / registreer

Jurisprudentie

BJ4526

Datum uitspraak2009-05-26
Datum gepubliceerd2009-08-04
RechtsgebiedCiviel overig
Soort ProcedureEerste aanleg - enkelvoudig
Instantie naamRechtbank Groningen
Zaaknummers375324 CV EXPL 08-5616
Statusgepubliceerd
SectorSector kanton

Indicatie

De kantonrechter neemt agentuurovereenkomst aan en veroordeelt de principaal onder meer tot betaling over de (wettelijke) opzegtermijn.

Uitspraak

RECHTBANK GRONINGEN Sector kanton Locatie Winschoten Zaak olnummer: 375324 CV EXPL 08-5616 Vonnis d.d. 26 mei 2009 inzake de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid R. Talet Agentuur B.V., gevestigd te [adres], eiseres in de hoofdzaak, verweerder in het incident, hierna te noemen Talet, gemachtigde mr. S.M. van Groeningen, advocaat te Amsterdam, postbus 7531, 1070 AS, en de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Veldpape Interieur Beplanting B.V., gevestigd aan [adres], gedaagde in de hoofdzaak, eiseres in het incident, hierna te noemen Veldpape, gemachtigde C. Keizer, Otto Eerelmanhof 19 te 9646 DD Veendam. PROCESVERLOOP Bij incidenteel vonnis van 23 december 2008 heeft de kantonrechter zich (vooralsnog) bevoegd verklaard van het onderhavige geschil kennis te nemen. Daarna heeft Veldpape nog een conclusie van dupliek in de hoofdzaak genomen. Vervolgens is vonnis bepaald op heden. OVERWEGINGEN 1. De feiten 1.1 Talet heeft als core business het bemiddelen bij de totstandkoming van overeenkomsten. In het Handelsregister worden haar activiteiten omschreven als: Het optreden als handelsagent in decoratieartikelen. Veldpape houdt zich onder meer bezig met de verkoop van kunstkerstbomen. 1.2 Medio 2005 heeft Talet Veldpape benaderd met de mededeling dat twee van haar zakenrelaties in Frankrijk geïnteresseerd zouden kunnen zijn in de kerstbomen van Veldpape, hetgeen heeft geleid tot een vorm van samenwerking tussen partijen, waarbij Talet, onder meer, optreedt als intermediair tussen de Franse afnemers Truffaut (tuincentra) en Alinea (meubelzaken) genaamd. De door partijen gemaakte afspraken zijn toen niet op papier gezet. 1.3 In 2005, 2006 en 2007 heeft Alinea kerstbomen van Veldpape afgenomen. Truffaut deed dat in 2007. 1.4 Bij schrijven van 12 februari 2008 heeft Veldpape onder meer het volgende aan Talet en Truffaut bericht: Hoi Rene, Ik heb Truffaut een mail gestuurd en aan Lionel kort uitleg dat we niet meer samenwerken. Ik heb hun ook uitgelegd dat jij altijd hun contactpersoon kunt zijn. Royal Christmas en Rene Talet work for 3 years positive together. In our last meeting Royal Christmas decided not to work longer as an agent together. Of course Rene Talet can be your represented for Truffaut that is not problem. Or contract started by Rene Talet, it is not the intention to put Rene a site but a strategic choice. 1.5 Bij schrijven van 18 juni 2008 heeft de raadsvrouw van Talet bezwaar gemaakt tegen de opzegging van de relatie tussen partijen. Daarbij heeft zij die relatie aangemerkt als een agentuurovereenkomst. Zij heeft namens Talet aanspraak gemaakt op betaling van achterstallige provisie, schadeloosstelling, klantenvergoeding, buitengerechtelijke kosten en handelsrente. 1.6 Bij factuur van 21 maart 2008 heeft Talet ten titel van provisie over 2007 een bedrag van € 18.963,04 aan Veldpape in rekening gebracht, zulks in verband met leveringen van kerstbomen door Veldpape aan de bedrijven Alinea en Truffaut. Het gehanteerde provisietarief bedroeg 15%. 1.7 Bij brief van 15 april 2008 heeft Veldpape aan Talet te kennen gegeven de factuur niet te zullen voldoen, aangezien er geen agentuurovereenkomst tussen partijen zou hebben bestaan. 1.8 In een e-mail van 11 januari 2007 heeft Veldpape het volgende aan Talet bericht: Uitleg: 1. Warehouse: als een klant bij Royal Christmas de goederen bestelt in NL (geen commissie bij in) 2. FOB Dollar: de klant bestelt bij Royal Christmas minimaal een 40 ft container (geen commissie bij in) 3. Commissie: 15% commissie over de warehouseprijzen, in dit bedrag is de commissie voor Talet berekend bv Vermont 180 cm € 124,59- € 108,34= € 16,25 commissie 4. Free house: dit bedrag betaald de klant in Frankrijk aan Royal Christmas, dit is een franco levering (...) Mogelijkheden Talet berekend voor bijvoorbeeld Truffaut zelfde zijn eigen commissie, Royal Christmas berekend de Warehouse of FOB prijzen Standaardprijzen zoals die zijn berekend in Commissie en Free house 1.9 Bij e-mail van 1 februari 2007 heeft Veldpape aan Talet bericht: Hierbij de gehele lijst voor Alinea. Ik heb drie prijzen gemaakt. FOB=met commissie Warehouse=met commissie Platform Alinea=inclusief transport Je krijgt dus commissie over de prijs vanuit NL het zou niet voor de klant kloppen als je over de transport ook commissie krijgt. 1.10 Orders via Talet werden bij Veldpape geplaatst, Veldpape factureerde en de klanten betaalden aan haar. 1.1 Bij factuur van 2 november 2005 heeft Talet ten titel van provisie over de levering van kerstbomen aan Alinea een bedrag van € 7.616,77 aan Veldpape in rekening gebracht. Veldpape heeft die factuur onder aftrek van leveringskosten ad € 1.985,32 voldaan. 1.12 Bij de gedingstukken bevindt zich een schriftelijke verklaring van partijen van 21 december 2006. Deze luidt, voor zover hier van belang, als volgt: Beide partijen hebben de kerstverkoop 2006 afgesloten en zijn elkaar niets meer verschuldigd. Betreffende kerstverkoop t/m december 2006 Alinea uit Frankrijk. (...) Talet agentuur BVR heeft de inkoop gerealiseerd voor Alinea Frankrijk. 1.13 Voorts bevindt bij de gedingstukken e-mailverkeer van april 2008 tussen Veldpape en Alinea, waarin Veldpape stelt dat Talet optrad als aankoopagent voor Alinea. 1.14 Truffaut en Alinea hebben in 2009 geen producten van Veldpape betrokken. 2. Het standpunt Talet 2.1 Zij heeft betoogd dat er sinds 2005 een agentuurovereenkomst voor onbepaalde tijd bestond tussen partijen. Deze overeenkomst is door Velpape opgezegd zonder dat er sprake was van een dringende reden. 2.2 Over 2005 en 2006 heeft Veldpape provisie betaald. Over 2006 is dat contant geschied. 2.3 Veldpape is haar de provisie over 2007, zijnde € 18.963,04 verschuldigd. 2.4 Daarnaast heeft zij recht op een schadeloosstelling nu de wettelijke opzegtermijn vier maanden is, zodat de overeenkomst per 1 juli 2008 is geëindigd. De schade bedraagt € 7.111,13. 2.5 Voorts kan zij aanspraak maken op een klantenvergoeding. Deze bedraagt € 9.598,56. 2.6 Ten slotte vordert zij de buitengerechtelijke kosten. 3. Het standpunt Veldpape 3.1 Zij heeft betoogd dat er van een agentuurovereenkomst geen sprake is, maar van onafhankelijk van elkaar bestaande individuele overeenkomsten met steeds afwijkende afspraken. Derhalve dient te worden gesproken van een bemiddelingsovereenkomst, waaraan overigens in goed onderling overleg en tegen finale kwijting een einde is gekomen in 2007, zodat de kantonrechter niet bevoegd is van de onderhavige vordering kennis te nemen. 3.2 Partijen zijn aanvankelijk een overeenkomst voor een jaar aangegaan zonder deze op schrift te stellen en zonder daaraan een juridische kwalificatie te verbinden. Daarbij kwamen zij een basisvergoeding overeen van 9%. Aan het eind van dat jaar zouden partijen de lopende overeenkomst evalueren en overleggen of en onder welke voorwaarden deze zou worden voortgezet. 3.3 Over 2006 is geen provisie betaald. De stelling van Talet dat het hierbij zou gaan om een contante betaling van € 5000,00 is onjuist. Voor 2006 is in onderling overleg ook geen provisie betaald, aangezien de kosten de baten overstegen. 3.4 Voor 2007 is een provisie overeengekomen van 15%. Talet werd ook de mogelijkheid geboden haar eigen provisie te berekenen. Voor Truffaut berekent Talet de hoogte van haar eigen commissie. 3.5 Talet kan zich niet met vrucht beroepen op haar inschrijving in het handelsregister. Ook de woordkeuze van Veldpape (an agent) is niet doorslaggevend. Talet handelde bovendien in strijd met de dwingend rechtelijke bepalingen die zien op een agentuurovereenkomst door zich garant te stellen voor de levering en de transportkosten. Ook heeft Talet verzuimd iedere maand opgave te doen van haar provisieaanspraken. De werkzaamheden van Talet hadden geen permanent karakter - het ging enkele maanden per jaar om kerstbomen - als bedoeld in de EEG richtlijn betreffende zelfstandige handelsagenten. Talet pleegde geen actieve acquisitie. 3.6 Een agentuurovereenkomst kent aan de relatie tussen de principaal en de handelsagent een exclusief karakter toe. Talet trad echter ook op als inkoopagent voor Alinea. 3.7 Er is sprake van een wederzijdse overeenkomst die rechtens ex artikel 7:267 BW slechts schriftelijk of op vordering van de rechter kan worden ontbonden. De mail van 12 februari 2008 kan niet als opzegging gelden aangezien deze was gericht aan Truffaut en niet aan Talet. Daarnaast heeft Talet eerst 6 maanden daarna bezwaar gemaakt. Zij heeft, als er sprake zou zijn van opzegging, daarin berust. 3.8 De vordering met betrekking tot de provisie over 2007 dient te worden afgewezen, aangezien Talet als inkoopagent voor Truffaut en Alinea optrad. De gevorderde provisie over 2007 zou worden verrekend en is ook qua hoogte onjuist. In de specificatie is niet opgenomen de annulering van een order door Truffaut ad € 26.704,40. Verder beroept zij zich op compensatie in verband met door fouten van Talet geleden schade. 3.9 De vordering tot schadeloosstelling over de opzegtermijn moet worden afgewezen. Er is geen agentuurovereenkomst. De opzegtermijn bedraagt hoogstens 1 maand. Bovendien is er geen einde gekomen aan de overeenkomst, als daar al sprake van mocht zijn, en bedraagt de opzegtermijn 3 maanden. Over die periode is de provisie op onjuiste wijze berekend. 3.10 Talet heeft geen recht op een klantenvergoeding. Leveren klanten voordeel op voor Veldpape? Of gaat het om de mogelijkheid van voordeel? Bovendien is de hoogte van de gevorderde vergoeding op verkeerde uitgangspunten gebaseerd. 3.11 Veldpape beroept zich op dwaling. Als hij geweten had dat Talet ook als inkoopagent optrad voor Truffaut en Alinea had hij de overeenkomst niet gesloten. Zij beroept zich tevens op de redelijkheid en de billijkheid. De buitengerechtelijke kosten worden betwist. Veldpape beroept zich op belangenverstrengeling. 4. De beoordeling 4.1 Voor zover Veldpape heeft beoogd om een vordering in reconventie in te stellen, zal hij daarin niet ontvankelijk worden verklaard, aangezien deze dan eerst bij conclusie van dupliek is ingesteld, terwijl dat ingevolge artikel 137 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) bij conclusie van antwoord had dienen te gebeuren. 4.2 De kantonrechter blijft bij zijn beslissing in het incident dat hij bevoegd is kennis te nemen van de vordering. Naar zijn oordeel dient de rechtsverhouding tussen partijen in ieder geval met ingang tot het jaar 2007 te worden gekwalificeerd als een agentuurovereenkomst voor onbepaalde tijd als bedoeld in artikel 7:428 van het Burgerlijk Wetboek (BW). 4.3 De kantonrechter heeft daarbij in aanmerking genomen de e-mailberichten van Veldpape d.d. 11 januari 2007 en 1 februari 2007 waarin de essentialia van een agentuurovereenkomst de revue passeren. Zo verbindt Talet zich om te bemiddelen bij de totstandkoming van koopovereenkomsten tussen Veldpape en een tweetal Franse afnemers en zijn partijen een provisie overeengekomen van 15%, zonder dat van ondergeschiktheid van Talet sprake is. De kantonrechter vindt steun voor dit standpunt in het gegeven dat Talet als handelsagent staat ingeschreven in het handelsregister, zich ook als zodanig aan Veldpape heeft gepresenteerd en dat Veldpape Talet jegens zijn Franse afnemers ook met zoveel woorden heeft aangekondigd als zijn agent. 4.4 Verder moet als vaststaand worden aangenomen dat de bemiddeling van Talet heeft geleid tot de totstandkoming van de overeenkomsten als bedoeld in de factuur van Talet d.d. 21 maart 2008. Weliswaar heeft Veldpape gesteld dat een van de daarin genoemde overeenkomsten is geannuleerd, maar daaraan zal de kantonrechter niet de door Veldpape gewenst gevolgen verbinden, nu hij die stelling niet heeft onderbouwd met enig redengevend stuk. 4.5 In het licht van hetgeen hiervoor is overwogen en gelet op het bepaalde in artikel 7:431 RV is Veldpape over 2007 in beginsel dan ook een bedrag van € 18.963,04 aan provisie verschuldigd. Dat is eerst anders indien Veldpape zich met vrucht op belangenverstrengeling, dwaling, rechtsverwerking of compensatie kan beroepen. Naar het oordeel van de kantonrechter is dat evenwel niet het geval. 4.6 Om te beginnen heeft Veldpape haar stelling, als zou Talet twee heren dienen geen handen en voeten gegeven. Zo heeft zij nagelaten enig stuk in het geding te brengen van Truffaut en/of Alinea waaruit de juistheid van haar stelling zou kunnen blijken. Dat Veldpape van haar zelf afkomstige e-mails uit 2008 aan Truffaut heeft overgelegd, waarin zij Talet neerzet als your bying agent kan haar niet baten, aangezien die berichten slechts een niet bevestigd partijstandpunt behelzen die mogelijk, om niet te zeggen kennelijk, zijn ingegeven door de wens van Veldpape om geen provisie te hoeven betalen en niet gebonden te zijn aan de wettelijke opzegbepalingen aangaande de agentuurovereenkomst. Het beroep op dwaling en belangenverstrengeling wordt alleen al op die gronden verworpen. 4.7 Voorts dient ook het beroep van Veldpape op compensatie te falen. De stelling van Veldpape dat zij door haar geleden schade mag compenseren snijdt geen hout omdat de gegrondheid van dat verweer gelet op de gemotiveerde betwisting van Talet niet op eenvoudige wijze is vast te stellen als bedoeld in artikel 6:136 BW. 4.8 Ten slotte is naar het oordeel van de kantonrechter ook van rechtsverwerking geen sprake. Niet alleen geldt hier ingevolge artikel 7:444 BW een verjaringstermijn van een jaar, bovendien is het enkele stilzitten van Talet, zo daar al sprake van zou zijn, in het spoor van de heersende jurisprudentie onvoldoende om rechtsverwerking te kunnen dragen. 4.9 Bij e-mail van 12 februari 2008 heeft Veldpape de agentuurovereenkomst opgezegd uit strategische overwegingen. Gesteld noch gebleken is dat daarbij een dringende reden heeft voorgelegen. Aldus had Veldpape ingevolge artikel 7:437 lid 1 BW een opzegtermijn van 4 maanden in acht dienen te nemen en is zij op de voet van artikel 7:439 lid 1 BW schadeplichtig. Ingevolge artikel 7:441 lid 1 BW is die schade gelijk aan de beloning die Talet bij regelmatige beëindiging had ontvangen. Daarbij wordt rekening gehouden met de in de voorafgaande tijd verdiende provisie. 4.10 De kantonrechter stelt de schade van Talet bij wijze van schatting vast op basis van de beloning die zij in de jaren sedert 2005, 2006 en 2007 heeft ontvangen althans had dienen te ontvangen. De gemiddelde maandprovisie - 2006 is op nul gezet omdat Talet geen bewijs heeft geleverd of aangeboden met betrekking tot de door haar gestelde contante betaling - over die periode bedroeg afgerond € 1000,00. Aldus ligt ligt ter zake een bedrag van € 4000,00 voor toewijzing gereed. 4.11 De gevorderde klantenvergoeding zal worden afgewezen nu gesteld noch gebleken is dat Veldpape enig voordeel heeft genoten van de beëindiging. Sterker, Veldpape is daardoor juist klanten kwijtgeraakt. 4.12 Verder acht de kantonrechter de buitengerechtelijke kosten toewijsbaar, zij het dat deze overeenkomstig het staffeltarief van het rapport Voorwerk II zullen worden gerelateerd aan het toe te wijzen bedrag van in totaal € 22.963,04. Talet kan aanspraak maken op deze kosten aangezien deze de dubbele redelijkheidstoets kunnen doorstaan, waar de incassowerkzaamheden niet alleen hebben bestaan uit het redigeren en verzenden van een (herhaalde) standaardaanmaning maar tevens inhoudelijk van aard zijn geweest. Concreet worden die kosten vastgesteld op € 1190,00. 4.13 Als grotendeels in het ongelijk gestelde partij zal Veldpape ten slotte in de kosten van de procedure worden veroordeeld. BESLISSING De kantonrechter: in conventie veroordeelt Veldpape om tegen behoorlijk bewijs van kwijting aan Talet te betalen de somma van € 24.153,04, vermeerderd met de wettelijke handelrente over € 22.963,04 vanaf 12 februari 2008 tot aan de dag der algehele voldoening; veroordeelt Veldpape in de kosten van de procedure, waaronder die in het incident, aan de zijde van Talet gevallen en begroot deze tot aan deze uitspraak op € 71,80 aan explootkosten, € 201,00 aan vastrecht en € 860,00 aan salaris van de gemachtigde; verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad; wijst af hetgeen meer of anders is gevorderd. In reconventie verklaart Veldpape niet ontvankelijk; compenseert de proceskosten in die zin dat iedere partij de eigen kosten heeft te dragen. Dit vonnis is gewezen door mr. A. Fokkema en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 26 mei 2009 in aanwezigheid van de griffier. Typ: AF Coll.: AvD