inloggen / registreer

Jurisprudentie

AM5493

Datum uitspraak2003-08-26
Datum gepubliceerd2003-10-28
RechtsgebiedHandelszaak
Soort ProcedureKort geding
Instantie naamRechtbank Maastricht
Zaaknummers84394 / KG ZA 03-219
Statusgepubliceerd

Indicatie

Uitleg Arrest over verdeling nalatenschap.

Uitspraak

RECHTBANK MAASTRICHT Sector Civiel Vonnis : 26 augustus 2003 Zaaknummer: 84394 / KG ZA 03-219 De voorzieningenrechter, belast met de behandeling van burgerlijke zaken, heeft het navolgende vonnis in kort geding gewezen in de zaak van: [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie], wonende te [woonplaats], eiseres in conventie, gedaagde in reconventie, procureur mr. H.J.M. Stassen, advocaat mr. P.J.M. van Sloun te Rotterdam; tegen: [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie], wonende te [woonplaats], gedaagde in conventie, eiser in reconventie, procureur mr. R.P.H.W. Haas. 1. Het verloop van de procedure 1.1 [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie], heeft [gedaagde in conventie, eiser in reconventie], gedagvaard in kort geding. Op de dienende dag, 16 juli 2003, heeft [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] gesteld en gevorderd overeenkomstig de inhoud van de dagvaarding, waarna zij haar vordering met verwijzing naar op voorhand ingezonden producties nader heeft doen toelichten, zulks aan de hand van pleitaantekeningen. 1.2 [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] heeft aan de hand van een pleitnota verweer gevoerd, daarbij eveneens verwijzend naar op voorhand ingezonden producties. Aansluitend heeft [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] een eis in reconventie ingesteld. 1.3 [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] heeft tegen de reconventionele vordering verweer gevoerd. 1.4 Partijen hebben daarna op elkaars stellingen gereageerd. 1.5 Vervolgens is het geding voor enige tijd geschorst, teneinde partijen in de gelegenheid te stellen hun geschil alsnog in der minne te regelen. Na de hervatting is gebleken dat zij niet tot overeenstemming waren gekomen. De zaak is daarop voor nader overleg aangehouden. 1.6 Op 21 juli 2003 is een descente en comparitie van partijen gehouden. Daarvan is proces-verbaal opgemaakt. 1.7 Na inzending van nieuwe stukken is de behandeling van de zaak op 19 augustus 2003 voortgezet. Na een tweetal schorsingen hebben partijen ten slotte om vonnis verzocht. De uitspraak van het vonnis is bepaald op heden. 2. Het geschil In conventie 2.1 Partijen zijn broer en zus en deelgenoten in de onverdeelde nalatenschappen van hun overleden ouders. Het belangrijkste onderdeel van die nalatenschappen wordt gevormd door een te [woonplaats] gelegen "boerderijcomplex". Partijen hebben over de verdeling van de nalatenschappen, waaronder dus voormelde onroerende zaken, lang geprocedeerd. Laatstelijk heeft het gerechtshof te 's-Hertogenbosch op 19 juli en 28 september 2000 in die zaak arresten gewezen, welke arresten kracht van gewijsde hebben verkregen. 2.2 Het dictum van het op 19 juli 2000 gewezen arrest luidt, voor zover in dit geding van belang, als volgt: "a. aan [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] wordt toebedeeld: het woonhuis met schuur, varkensstallen en diverse bergingen, alle met ondergrond, inclusief het erf en tuin en een strook ter breedte van één meter direct grenzend achter de gevel van de stallen, het een en ander als aangegeven op het gearceerde gedeelte van de aan dit arrest gehechte tekening, en wel aldus dat de in september 1998 aanwezige verharde oprit naar de boerderij aan [adres] aan de wegzijde ongeveer 4,50 m breed en ter hoogte van de eerste kink ongeveer 5,00 m breed is, tezamen bekend als "de oude boerderij", staande en gelegen te [adres], groot ca. 1.400 m2;" 2.3 Op verzoek van [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] heeft notaris Huisman ter standplaats Brunssum een op 19 mei 2003 gedateerde conceptakte van "scheiding en deling" opgemaakt. In deze akte heeft de notaris het door het hof te 's-Hertogenbosch in zijn arrest van 19 juli 2000 opgenomen dictum, waarbij de verdeling werd vastgesteld, (deels woordelijk) overgenomen. 2.4 [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] weigert de aldus opgestelde akte te ondertekenen. 2.5 Tegen deze achtergrond heeft [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] in dit geding gevorderd bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad: [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] te gebieden zijn medewerking te verlenen aan het passeren van de akte van scheiding en deling op een door de notaris nader te bepalen tijdstip, op straffe van een dwangsom van € 500,- per dag dat hij dit gebod overtreedt alsmede [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] te veroordelen in de kosten van de procedure daaronder begrepen het salaris van de procureur van [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie]. 2.6 [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] heeft gemotiveerd verweer gevoerd. In reconventie 2.7 [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] heeft gevorderd bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad: 1. een notaris, niet zijnde notaris Eussen te Margraten, notaris Piek te Susteren of notaris Huisman te Brunssum, te benoemen, teneinde een akte van toedeling en levering van alle onverdeelde goederen op te maken waarbij uitvoering wordt gegeven aan het arrest van het gerechtshof te 's-Hertogenbosch d.d. 19 juli 2000 op zodanige wijze dat de grens tussen de gedeelten van het thans gemeenschappelijke perceel, kadastraal bekend [adres], nader wordt vastgesteld en de toestand na toedeling in overeenstemming met het burenrecht is; 2. [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] te veroordelen hieraan haar medewerking te verlenen, onafhankelijk van een door haar gepretendeerde vordering tot betaling van schadevergoeding, al of niet in de vorm van wettelijke rente; 3. [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] te veroordelen in de kosten van het geding. 2.8 [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] heeft gemotiveerd verweer gevoerd. 3. De beoordeling In conventie 3.1 Bij de door [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] gewenste uitvoering van het arrest van het hof te 's-Hertogenbosch d.d. 19 juli 2000 en de daarmee gemoeide leveringsformaliteiten, is uit de aard der zaak een voldoende spoedeisend belang aanwezig. Los daarvan gaat het hier om een weinig verkwikkelijke kwestie. Partijen, broer en zus van respectievelijk 68 en 70 jaar oud, bestoken elkaar al vele jaren met vorderingen op diverse grondslagen over de nalatenschap van hun ouders. Gelet op de wijze waarop zij de hakken in het zand (blijven) zetten, zouden zij daarmee nog een poos vooruit kunnen. In abstracto kan men zich afvragen of men partijen daarvoor niet zou moeten behoeden. Hoe dit zij, het líjkt in het belang van beide partijen in deze langslepende zaak om er eens een punt achter te zetten. Ook vanuit dat oogpunt is met de gevraagde voorziening een spoedeisend belang gemoeid. 3.2 [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie], die op een deel van het litigieuze boerderijcomplex een klein agrarisch bedrijf uitoefent, heeft zich tegen de uitvoering van het zo-even genoemde arrest gekant omdat daarin naar zijn oordeel een fout voorkomt. De letter van het arrest (zie hierboven 2.2) en de aangehechte tekening zijn niet met elkaar te verenigen: de breedte van de oprit, welke volgens het dictum van het arrest bij de weg 4,50 meter en bij de eerste knik 5 meter moest zijn, wordt niet gehaald als de grens wordt getrokken op de wijze zoals is aangegeven op de tekening. 3.3 Aanvankelijk is [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] tegen deze opvatting ten strijde getrokken. Zij heeft benadrukt dat het arrest aan duidelijkheid niets te wensen overlaat en om die reden uitgevoerd moet worden. 3.4 Niettemin zijn partijen er na ampel beraad uiteindelijk in geslaagd elkaar op voormeld punt te vinden. In feite heeft [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] daarbij de opvatting van [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] aanvaard. Aldus zijn partijen het er over eens geworden dat, wat er ook zij van de aan het arrest gehechte tekening, voor wat betreft de vraag wat tussen de hun toebedeelde percelen rechtens als grenslijn heeft te gelden, de tekst van het arrest in zoverre beslissend is, dat de aan [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] toebedeelde oprit bij de weg 4,50 meter en bij de eerste knik 5 meter breed is en behoort te zijn. 3.5 Partij [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] is zich ervan bewust dat zulks kan (en vermoedelijk ook zal) betekenen dat de aan haar toebedeelde strook grond welke grenst direct aan de gevel van de stallen, in afwijking van de letter van het arrest, plaatselijk (aanmerkelijk) minder breed zal zijn dan een meter. Uiteraard is dit niet de plaats om minutieus uit te plussen wat hier aan (centi-) meters voor [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] overblijft. Wel kan worden vastgesteld dat bij het bereiken van deze consensus de door [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] gesignaleerde discrepantie in het arrest geen beletsel meer vormt om aan dat arrest op dit onderdeel uitvoering te geven. 3.6 Naar de voorzieningenrechter begrijpt heeft [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] voorts het standpunt vertolkt, dat tekst en tekening ook met elkaar in strijd zijn waar het betreft de toedeling aan [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] van de "driehoek" tussen het ter plaatse aanwezige kippenhok en de zeugenstal, van welke ruimte [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] gebruik zou moeten maken opdat vrachtauto's de op zijn erf aanwezige loods kunnen bereiken. De vrachtauto's kunnen dan ter plaatse van de driehoek keren, nadat zij bij de loods hebben geladen en/of gelost. Kennelijk ontleent [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] aan de letter van het arrest aanwijzingen dat het hof bedoeld heeft de driehoek toe te bedelen aan hem, althans niet in ongeclausuleerde vorm aan [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie], zoals het heeft gedaan. 3.7 Voor de juistheid van deze stelling van [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] heeft de voorzieningenrechter in (de tekst van) het arrest geen aanknopingspunten kunnen vinden. [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] heeft er ook geen genoemd. Weliswaar valt vanuit zijn optiek goed te begrijpen dat erop wordt aangedrongen dat ter plaatse meer ruimte wordt geboden om met vrachtauto's te manoeuvreren - hetgeen geen sinecure schijnt te zijn als men de driehoek moet vermijden - maar dat brengt niet mee dat [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] op die enkele grond de effectuering van het arrest zou kunnen tegenhouden. 3.8 Het behoeft geen betoog dat zulks voor [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] intussen weinig bevredigend uitpakt. Getracht is (dan ook) een modus te vinden die voor beide partijen op voormeld punt enigszins de angel uit de zaak trekt. Daartoe zijn verscheidende gedachten ontvouwd. Een daarvan kwam neer op het vestigen van een erfdienstbaarheid ter plaatse van de driehoek. [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] bleek daarvoor echter in het geheel niet geporteerd. 3.9 Dit zo zijnde, heeft partij [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] - ten langen leste - toegezegd dat het [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] gedurende een jaar vrijstaat om een achttal malen met een zware vrachtauto ge-bruik te maken van de driehoek om daar te keren. Daartegenover heeft zij bedongen, waartoe [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] zich bereid heeft verklaard, dat [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] binnen tien dagen na het passeren van de notariële akte om te komen tot uitvoering van het arrest waarbij de verdeling is vastgesteld, de aan [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] toebedeelde ruimtes welke [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] in gebruik had, ontruimd aan haar zal opleveren. 3.10 Ten slotte heeft [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] aandacht gevraagd voor problemen van burenrechtelijke aard, welke zich er zelfstandig tegen zouden verzetten dat aanstonds tot effectuering van de vastgestelde verdeling kan worden overgegaan. Deze problemen zijn met name daarin gelegen, dat na opdeling van de erven een toestand zal ontstaan die op onderdelen in strijd komt met de regels van het burenrecht. Zo weet [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] dat afwatering van het erf van [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] op zijn erf gaat plaatsvinden, wijst hij erop dat ramen op het perceel van [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] zich binnen twee meter van de grenslijn zullen gaan bevinden en een olietank die zijn eigendom is, na de splitsing op het erf van [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] zal komen te liggen. [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] wenst dat een en ander afdoende wordt geregeld, alvorens hij aan de levering meewerkt. 3.11 Daarvoor bestaat evenwel geen rechtsgrond. [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] kan zijn gehoudenheid om aan de levering mee te werken niet opschorten, omdat hij op het stuk van het burenrecht geen opeisbare vordering op [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] heeft. Bovendien ziet hij eraan voorbij dat het hof in zijn meergenoemde arrest heeft bepaald dat de toedeling plaatsvindt in de toestand waarin de onroerende zaken zich bevinden (13.2.f dictum). 3.12 Los van dit een en ander had het op de weg van [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] gelegen, nu hij aan oplossing van deze burenrechtproblematiek zo hecht, die kwestie in de verdelingsprocedure aan de orde te stellen. Mogelijk heeft hij dit vraagstuk, in de vorm waarin het zich thans aandient, niet aangeroerd omdat hij er zich geen rekenschap van heeft gegeven. 3.13 Maar wat hier ook van zij, om aan oplossing van die problematiek in dit stadium het lot van de levering te verbinden, vindt geen steun in het recht. Natuurlijk staat het [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] vrij diverse burenrechtelijke pijnpunten, voor zover partijen daarover intussen al geen overeenstemming hebben bereikt - voor wat betreft de olietank bleken partijen het ter descente over eens dat [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] deze zou verwijderen - ná de levering opnieuw aan te kaarten. 3.14 Alles overziend kan de slotsom geen andere zijn dan dat [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] jegens [Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] gehouden is mee te werken aan levering om te komen tot uitvoering van de bij het arrest van 29 juli 2000 vastgestelde verdeling. Daarbij moet dan wel in aanmerking genomen worden hetgeen hiervoor onder 3.4 is overwogen nopens de grenslijn van de respectieve percelen. Dat brengt met zich dat de, voor het overige integraal op het genoemde arrest te enten leveringsakte op dat punt bijstelling behoeft. 3.15 Met inachtneming van dit een en ander ligt de gevraagde voorziening voor toewijzing gereed, en wel op de wijze als in het dictum te bepalen, waarbij de voorzieningenrechter verstaat dat partijen het erover eens zijn geworden dat de leveringsakte zal worden verleden ten overstaan van een der notarissen van het kantoor Van de Weijer en Leussink te Heerlen. De aan het gevraagde gebod te verbinden dwangsom zal worden gemaximeerd. In reconventie 3.16 Anders dan de wet voorschrijft is deze vordering - wat haar belang nog kan zijn, kan in het midden blijven - niet door een procureur ingesteld. Aldus is zij gedoemd vroegtijdig te stranden. [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] heeft dit nog willen sauveren door zich op een later moment alsnog door een procureur te doen bijstaan. Zulks kan hem echter niet baten omdat een eis in reconventie "dadelijk bij antwoord" moet worden ingesteld (art. 137 Rv). 3.17 [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] zal derhalve in zijn vordering niet-ontvankelijk worden verklaard. In conventie en in reconventie 3.18 In de omstandigheid dat partijen broer en zus zijn vindt de voorzieningenrechter aanleiding de kosten van het geding te compenseren op na te melden wijze. 4. Uitspraak De voorzieningenrechter: In conventie: gebiedt [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] om binnen tien dagen na betekening van dit vonnis zijn medewerking te verlenen aan het ten overstaan van een der notarissen van het kantoor Van de Weijer en Leussink te Heerlen, en op een door deze te bepalen dag en uur, passeren van een leveringsakte, welke zal strekken tot uitvoering van hetgeen in het arrest van 19 juli 2000 van het gerechtshof te 's-Hertogenbosch omtrent de verdeling van de nalatenschappen der partijen ouders is vastgesteld, zulks met inachtneming van hetgeen in dit vonnis onder 3.4 is overwogen, op straffe van een dwangsom van € 500,- per dag dat [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] in gebreke blijft zijn medewerking als vorenbedoeld te verlenen, met maximering van het totaal aan te verbeuren dwangsommen tot € 15.000,-; verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad; wijst af het meer of anders gevorderde; compenseert de kosten van het geding aldus, dat partijen ieder de eigen kosten dragen; In reconventie: verklaart [Gedaagde in conventie, eiser in reconventie] in zijn vordering niet-ontvankelijk; compenseert de kosten van het geding aldus, dat partijen ieder de eigen kosten dragen. Aldus gewezen door mr. A.M. Adelmeijer, voorzieningenrechter, en uitgesproken ter openbare terechtzitting in tegenwoordigheid van de griffier. RQ