Jurisprudentie
AO1801
Datum uitspraak2003-12-10
Datum gepubliceerd2004-01-16
RechtsgebiedHandelszaak
Soort ProcedureKort geding
Instantie naamRechtbank Maastricht
Zaaknummers87871 / KG ZA 03-433
Statusgepubliceerd
SectorVoorzieningenrechter
Datum gepubliceerd2004-01-16
RechtsgebiedHandelszaak
Soort ProcedureKort geding
Instantie naamRechtbank Maastricht
Zaaknummers87871 / KG ZA 03-433
Statusgepubliceerd
SectorVoorzieningenrechter
Indicatie
Arrest niet uitvoerbaar bij voorraad, toch onverschuldigde betaling?
Uitspraak
RECHTBANK MAASTRICHT
Sector Civiel
Vonnis : 10 december 2003
Zaaknummer: 87871 / KG ZA 03-433
Vonnis in kort geding
De voorzieningenrechter, belast met de behandeling van burgerlijke zaken, heeft het navolgende vonnis gewezen in de zaak van:
De naamloze vennootschap FORUM SCHADEVERZEKERING MAATSCHAPPIJ N.V.,
gevestigd te Rotterdam,
eiseres,
procureur: mr. H.A.J. Stollenwerck;
tegen:
[Naam gedaagde sub 1],
wonende te [woonplaats],
gedaagde sub 1,
procureur: mr. B. van Aarle (toevoeging verleend);
[Naam gedaagde sub 2],
wonende te [woonplaats],
gedaagde sub 2,
procureur: mr. A. Vonken.
1. Het verloop van de procedure
Eiseres, hierna te noemen: "Forum", heeft gedaagden, hierna, voor zover afzonderlijk bedoeld, ook te noemen: [Gedaagden sub 1 en 2], gedagvaard in kort geding. Op de dienende dag, 26 november 2003, heeft Forum gesteld en gevorderd overeenkomstig de inhoud van de dagvaarding, waarna zij haar vordering met verwijzing naar op voorhand toegezonden producties nader heeft doen toelichten. Forum heeft gebruik gemaakt van pleitaantekeningen.
Gedaagden hebben verweer gevoerd. [Gedaagde sub 2] heeft daarbij verwezen naar op voorhand toegezonden producties. [Gedaagde sub 1] heeft gebruik gemaakt van pleitaantekeningen.
Partijen hebben daarna op elkaars stellingen gereageerd.
Ten slotte hebben partijen om vonnis verzocht. De uitspraak van het vonnis is bepaald op heden.
2. Het geschil
2.1 [Gedaagde sub 1] en [Gedaagde sub 2] hebben beide bij afzonderlijke inleidende dagvaardingen Forum gedagvaard voor deze rechtbank, omdat Forum als casco-verzekeraar van [Gedaagde sub 1] en als wettelijk aansprakelijkheidsverzekeraar richting [Gedaagde sub 2] gehouden zou zijn hen beide schadeloos te stellen wegens een aanrijding tussen hun motorrijtuigen op 18 juli 1997.
2.2 In beide zaken heeft deze rechtbank op 8 maart 2001 eindvonnis gewezen. Forum werd hierbij veroordeeld om aan [Gedaagde sub 1] te betalen een bedrag van fl. 16.159,63 (€ 7.332,92), vermeerderd met rente en kosten, en aan [Gedaagde sub 2] een bedrag van
fl. 23.562,94 (€ 10.692,40), vermeerderd met rente en kosten.
2.3 Forum heeft op 20 maart 2001 aan haar verplichtingen voortvloeiend uit deze uitvoerbaar bij voorraad verklaarde vonnissen voldaan en heeft aan [Gedaagde sub 1] en [Gedaagde sub 2] de verschuldigde bedragen voldaan.
2.4 Forum heeft tegen beide vonnissen hoger beroep ingesteld bij het Hof te 's-Hertogenbosch. Aldaar zijn de zaken gevoegd behandeld. Bij arrest van 16 september 2003 heeft het hof de genoemde vonnissen van de rechtbank vernietigd en de vorderingen van [Gedaagde sub 1] en [Gedaagde sub 2] alsnog afgewezen, met verwijzing van [Gedaagde sub 1] en [Gedaagde sub 2] in de kosten.
2.5 Stellende dat, kort gezegd, de door haar verrichte betalingen onverschuldigd zijn gedaan en zij daarom recht heeft op terugbetaling van de hoofdsom en de rente, heeft Forum gevorderd, bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad:
I. [Gedaagde sub 1] te veroordelen om tegen behoorlijk bewijs van kwijting aan Forum te betalen het bedrag van € 12.514,86 met bijrekening van de wettelijke rente over dit bedrag vanaf 1 oktober 2003 tot de dag der algehele voldoening en met veroordeling van [Gedaagde sub 1] in de kosten van dit kort geding;
II. [Gedaagde sub 2] te veroordelen om tegen behoorlijk bewijs van kwijting aan Forum te betalen het bedrag van € 18.458,68 met bijrekening van de wettelijke rente over dit bedrag vanaf 1 oktober 2003 tot de dag der algehele voldoening en met veroordeling van [Gedaagde sub 2] in de kosten van dit kort geding.
2.6 [Gedaagde sub 1] en [Gedaagde sub 2] hebben gemotiveerd verweer gevoerd.
3. De beoordeling
3.1 [Gedaagde sub 1] en [Gedaagde sub 2] hebben met nadruk onder de aandacht van de voorzieningenrechter gebracht dat het arrest van het hof te 's-Hertogenbosch niet uitvoerbaar bij voorraad is verklaard. De cassatietermijn verstrijkt pas op 16 december 2003 en dus is het arrest nog niet in kracht van gewijsde gegaan. Cassatieberoep wordt nog overwogen. Naar de voorzieningenrechter begrijpt verbinden [Gedaagde sub 1] en [Gedaagde sub 2] hieraan de conclusie dat er vanuit procesrechtelijk oogpunt voor terugbetaling van de betaalde bedragen thans (nog) geen grond bestaat.
3.2 Ten onrechte evenwel. Uitspraken werken in beginsel van rechtswege, hetgeen meebrengt dat hun werking terstond ingaat (HR 27 april 1979, NJ 1980, 169). Dat is niet anders voor een vernietigende uitspraak in appel. De vernietiging werkt onmiddellijk, ook al voordat de uitspraak in kracht van gewijsde is gegaan en ongeacht of er cassatieberoep wordt ingesteld. Uitvoerbaarverklaring bij voorraad is mitsdien overbodig waar het gaat om de vernietiging van een vonnis.
3.3 Het vorenoverwogene brengt mee dat het niet uitvoerbaar bij voorraad verklaarde hofarrest het fundament onder de vonnissen van 20 maart 2001 heeft weggeslagen. Dit dwingt tot de slotsom dat Forum, die op basis van die vonnissen heeft betaald, dit onverschuldigd heeft gedaan.
3.4 Het hof is breedvoerig op de zaak ingegaan. Dat het hof de zaak apert onjuist heeft gezien springt niet terstond in het oog. Al daarom ligt een andere uitkomst in cassatie niet voor de hand. Maar hoe dit ook zij, de voorzieningenrechter is gehouden zijn oordeel af te stemmen op dat van de bodemrechter. Dat oordeel is voorhanden.
3.5 Sterk in de rede ligt dat het hof een vordering tot terugbetaling van de onverschuldigd betaalde bedragen zou hebben toegewezen. Het arrest biedt geen enkel aanknopingspunt voor een andere zienswijze. Nu die kwestie door Forum niet is aangeroerd, kon het hof zich daarover echter niet uitlaten.
3.6 Resumerend is de situatie thans dat er - terugkijkend - geen rechtsgrond is geweest voor de betalingen die Forum aan [Gedaagde sub 1] en [Gedaagde sub 2] heeft verricht. Dat is door de feitenrechter ten gronde uitgemaakt. De voorzieningenrechter heeft zich daarnaar te richten. Forum heeft voor wat de betaalde bedragen betreft dus een opeisbare vordering op [Gedaagde sub 1] en [Gedaagde sub 2].
3.7 Natuurlijk kan niet (geheel) uitgesloten worden dat een eventueel cassatieberoep nog tot een andere uitkomst leidt. Mocht dat het geval zijn, dan is onaannemelijk dat [Gedaagde sub 1] en [Gedaagde sub 2] tevergeefs bij Forum zullen aankloppen. Enig restitutierisico aan de zijde van Forum lijkt niet aanwezig. Bij deze stand van zaken ligt voldoende spoedeisend belang in de voorzieningen besloten.
3.8 Met het vorenstaande zijn alle (relevante) verweren van [Gedaagde sub 1] en [Gedaagde sub 2] besproken. De gevraagde voorzieningen kunnen aldus worden toegewezen met verwijzing van [Gedaagde sub 1] en [Gedaagde sub 2] in de proceskosten.
4. De beslissing
De voorzieningenrechter:
veroordeelt [Gedaagde sub 1] om tegen behoorlijk bewijs van kwijting aan Forum te betalen het bedrag van € 12.514,86 met bijrekening van de wettelijke rente over dit bedrag vanaf 1 oktober 2003 tot de dag der algehele voldoening;
veroordeelt [Gedaagde sub 2] om tegen behoorlijk bewijs van kwijting aan Forum te betalen het bedrag van € 18.458,68 met bijrekening van de wettelijke rente over dit bedrag vanaf 1 oktober 2003 tot de dag der algehele voldoening;
veroordeelt [Gedaagde sub 1] en [Gedaagde sub 2] in de proceskosten tot aan dit vonnis gerezen en aan de zijde van Forum begroot op € 205,- ([Gedaagde sub 1]) en € 205,- ([Gedaagde sub 2]) aan vast recht, € 703,- voor salaris procureur en € 81,18 aan explootkosten;
verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. A.M. Adelmeijer, voorzieningenrechter, en in het openbaar uitgesproken in tegenwoordigheid van de griffier.
RQ
