
Jurisprudentie
BC3553
Datum uitspraak2008-03-18
Datum gepubliceerd2008-03-19
RechtsgebiedStraf
Soort ProcedureCassatie
Instantie naamHoge Raad
Zaaknummers00830/07
Statusgepubliceerd
Datum gepubliceerd2008-03-19
RechtsgebiedStraf
Soort ProcedureCassatie
Instantie naamHoge Raad
Zaaknummers00830/07
Statusgepubliceerd
Indicatie
1. Afwijzen getuige ex art. 418.2 Sv. Bij tussenarrest heeft het Hof het verzoek om een getuige te horen afgewezen omdat het hof daarvan de noodzaak niet ziet, nu deze getuige eerder bij de RC is gehoord. Na het tussenarrest blijkt niet dat de verdediging m.b.t. deze getuige nog enige opmerking heeft gemaakt. Uit de stukken van het geding volgt dat deze getuige alleen is gehoord door de RC in de zaak tegen de medeverdachte, enkel in aanwezigheid van de raadsman van deze medeverdachte. ’s Hofs oordeel berust, zo moet worden aangenomen, op een onjuist feitelijk gegeven. Tot cassatie leidt dit echter niet, nu de raadsman van verdachte ook is opgetreden als raadsman van onder meer de verdachte die als getuige door de RC is gehoord. Aangenomen moet worden dat de raadsman over het p-v van verhoor van deze getuige heeft beschikt en dat het voor de raadsman onmiddellijk kenbaar is geweest dat het hof een foutief argument van feitelijke aard had gebruikt. Van de verdediging mocht na kennisneming van het tussenarrest worden verlangd dat zij op enigerlei wijze aan het hof te kennen had gegeven dat aan de motivering van de beslissing een gebrek kleefde. Dat heeft zij nagelaten, hoewel zij daartoe laatstelijk bij gelegenheid van het pleidooi in staat is geweest. Bijzondere omstandigheden waarom dit niet van de verdediging kon worden gevergd zijn niet aangevoerd of gebleken. Daarom kan i.c. niet voor het eerst in cassatie worden geklaagd over de ontoereikendheid van ’s Hofs motivering. 2. HR verbetert ambtshalve de beslissing m.b.t. de vordering van de benadeelde partij en het opleggen van de schadevergoedingsmaatregel, zodat betaling van verdachte aan de Staat de andere betalingsverplichting doet vervallen en vice versa, en brengt de tijd die verdachte in uitleveringsdetentie heeft doorgebracht in mindering op de opgelegde gevangenisstraf.
Conclusie anoniem
Mr Wortel
Griffienr. 00830/07
Zitting:11 december 2007
Conclusie inzake:
[verdachte 1]
1. Dit cassatieberoep betreft een arrest van het Gerechtshof te Amsterdam, zitting houdend te Arnhem, waarbij verzoeker wegens (1 primair) "medeplegen van moord", is veroordeeld tot gevangenisstraf voor de duur van tien jaren.
Voorts heeft het Hof de vordering van een benadeelde partij toegewezen, en verzoeker op de voet van art. 36f Sr, ten behoeve van de benadeelde partij en tot hetzelfde bedrag, een betalingsverplichting jegens de Staat opgelegd, met bepaling dat verzoeker van zijn betalingsverplichtingen zal zijn bevrijd voor zover een mededader het bedrag zal hebben voldaan.
1.a Mede gelet op de einduitspraken in de twee na te noemen samenhangende cassatieberoepen dient de bestreden uitspraak in twee opzichten verbeterd te worden gelezen:
a) In het dictum is de naam van de benadeelde partij weggevallen. "Veroordeelt verdachte aan de benadeelde partij, , te betalen een bedrag van € 6.194,90 (...)" dient te worden gelezen als: "Veroordeelt verdachte aan de benadeelde partij, de [benadeelde partij], te betalen een bedrag van € 6.194,90 (...)".
b) In het dictum dient vóór "Bepaalt dat indien en voorzover de mededaders van verdachte voormeld bedrag hebben betaald, verdachte in zoverre is bevrijd van voornoemde verplichtingen tot betaling aan de benadeelde partij of aan de Staat" te worden ingevoegd: "Bepaalt dat, indien verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de Staat daarmee zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij inzoverre komt te vervallen en andersom dat, indien verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij daarmee zijn verplichting tot betaling aan de Staat in zoverre komt te vervallen."
2. Namens verzoeker heeft mr C.F. Korvinus, advocaat te Amsterdam, een schriftuur houdende cassatieklachten ingediend.
In samenhangende zaken met griffienummers 00831/07 en 00832/07 concludeer ik heden eveneens.
3. Het eerste middel bevat de klacht dat het verzoek een getuige te horen bij tussenarrest is afgewezen op grond van het bepaalde in art. 418, tweede lid, Sv, terwijl de betreffende getuige nimmer door de rechter-commissaris of ter terechtzitting in eerste aanleg is gehoord. De klacht betreft zekere [betrokkene 1].
4. Nu deze zaak en de beide zojuist genoemde samenhangende zaken aan het oordeel van de Hoge Raad zijn onderworpen, kan worden vastgesteld dat bedoelde [betrokkene 1] op 16 maart 2005 door de rechter-commissaris als getuige is gehoord, maar alleen in de zaak tegen de medeverdachte [verdachte 3] (thans verzoeker in de zaak met griffienummer 00832/07), bij welk verhoor ook alleen de raadsman van die verdachte aanwezig was.
5. Voor de gelijktijdige appèlbehandeling van de strafzaken tegen de drie verdachten [verdachte 2], [verdachte 1] (verzoeker) en [verdachte 3], verzocht de verdediging bij brief van 6 juli 2006 de oproeping van twaalf getuigen. Dit verzoek deed mr C.F. Korvinus als raadsman van alle drie verdachten. In deze brief is onder nr 8 [betrokkene 1] genoemd, met de opmerking dat deze getuige alleen bij de politie was gehoord.
Ter terechtzitting van 4 oktober 2006 heeft de raadsman bij dit verzoek volhard voor zover de verlangde getuigen niet inmiddels waren gehoord (ter zitting van 12 september 2006 had het Hof de zaak al naar de rechter-commissaris verwezen om enkele getuigen te horen). Overigens houdt het proces-verbaal van 4 oktober 2006 betreffende de zaak tegen verzoeker in dat op die zitting voor deze verdachte een andere advocate was verschenen, die evenwel prompt opmerkte dat mr Korvinus ook in deze zaak het woord zou voeren.
Bij diens in de drie zaken gedane verzoek tot het oproepen van de getuigen vergiste de raadsman zich dus waar hij opmerkte dat [betrokkene 1] nog slechts door de politie was ondervraagd. Hij zag namelijk over het hoofd dat deze getuige in één van de drie zaken ook door de rechter-commissaris was gehoord.
6. Dat neemt niet weg dat ook de in dit middel bestreden overwegingen een onnauwkeurigheid bevatten voor zover zij inhouden dat "deze personen" (waaronder [betrokkene 1]) "reeds door de politie en de rechter-commissaris zijn gehoord", welke onnauwkeurigheid consequenties zou kunnen hebben voor de belangen van de verdediging, aangezien het Hof er ten onrechte vanuit lijkt te zijn gegaan dat verzoekers raadsman de gelegenheid heeft gehad (en daadwerkelijk benut) [betrokkene 1] als getuige te ondervragen.
De vraag is wat hiervan de consequentie moet zijn, uitgaande van verzoekers concrete verdedigingsbelangen.
7. Daaromtrent merk ik het volgende op. Het Hof heeft uitgebreide bewijsoverwegingen opgenomen waarin het de gang van zaken tot (en na) het lossen van de fatale schoten heeft gereconstrueerd. Het eerste deel van die reconstructie betreft de aanleiding van het voorval, en luidt:
"Op 17 september 2004 is er tussen twee leveranciers een conflict ontstaan over een levering van harddrugs. Dit conflict is ontstaan tussen enerzijds [verdachte 3], de jongste broer van verdachte, en anderzijds [betrokkene 4] (hierna te noemen:
[betrokkene 4]) die drugs verkocht voor [slachtoffer] (ook wel "[slachtoffer]" genoemd). De getuigen [betrokkene 2], [betrokkene 3] en [betrokkene 1] verklaren dat het conflict is ontstaan bij het winkelcentrum De Clinckhoeff te IJsselstein. [betrokkene 3] verklaart dat [verdachte 3] met zijn ([betrokkene 3 zijn]) telefoon iemand ging bellen en hoorde dat [verdachte 3] in een buitenlandse taal sprak. Uit de printlijst blijkt dat [verdachte 3] naar zijn broer [verdachte 2], heeft gebeld om 21.37 uur. [Betrokkene 2] verklaart dat hij [verdachte 3] na het telefoongespek heeft horen zeggen: "Wat [slachtoffer], ik zet hem zo een pipa op zijn hoofd". Voorts verklaart [betrokkene 2] dat er met een pipa een vuurwapen wordt bedoeld. [Betrokkene 1] verklaart dat [verdachte 3] na voornoemd telefoongesprek iets zei in de trant van: "ja hij gaat wel weg, hij rot wel op, desnoods met een pipa." Uit de printlijst blijkt dat [verdachte 2] om 21.42 uur naar [slachtoffer] heeft gebeld en daarna om 22.03 uur naar zijn broer, [verdachte 1]. Om 22.09 uur belt [verdachte 2] nogmaals met [slachtoffer]. De vriendin van [slachtoffer], [betrokkene 5], verklaart dat "[slachtoffer]" in Amsterdam werd gebeld en dat "[slachtoffer]" na het telefoongesprek kort af was en meteen weg wilde. Zij merkte dat er een serieus probleem was. Uit de verklaring van [verdachte 2] blijkt dat [verdachte 2] en [slachtoffer] hebben afgesproken om elkaar die avond te ontmoeten bij de tramhalte "Eiteren" te IJsselstein."
Vervolgens heeft het Hof gereconstrueerd wat de toedracht is geweest van de ontmoeting, later op de avond, waarbij [verdachte 2] [slachtoffer] met een vuurwapen dodelijk heeft getroffen.
8. Met betrekking tot de betekenis die de verklaring van de getuige [betrokkene 1] (bewijsmiddel 4) in de waardering van het bewijs kan hebben gehad valt derhalve op te merken dat
- [betrokkene 1] mededelingen heeft kunnen doen omtrent een voorval dat naar 's Hofs overtuiging de aanleiding was voor het op een later tijdstip gepleegde levensdelict, maar over de toedracht van dat feit niets heeft kunnen zeggen;
- het Hof heeft vastgesteld dat [betrokkene 1]s verklaring, aldus beperkt tot het voorval waarin het later begane feit zijn aanleiding vond, overeenstemt met hetgeen daaromtrent is verklaard door [betrokkene 2] en [betrokkene 3] (bewijsmiddelen 1, 2 en 3), waarbij zowel [betrokkene 2] als [betrokkene 1] hebben verklaard dat zij [verdachte 3] iets hoorden zeggen over "een pipa", waarmee volgens [betrokkene 2] een vuurwapen wordt bedoeld, terwijl deze verklaringen van de drie getuigen op één punt (het gesprek dat [verdachte 3] met het mobieltje van [betrokkene 3] voerde) ook steun vinden in een zogenaamde printlijst.
9. Ofschoon over het afwijzen van het verzoek [betrokkene 2] en [betrokkene 3] als getuigen op te roepen in het volgende middel wordt geklaagd, wordt niet betwist dat de verdediging ten aanzien van deze beide personen de in art. 418, tweede lid, Sv bedoelde eerdere gelegenheid tot verhoor heeft gehad.
10. Daarom stel ik voor de in dit middel bestreden overweging in de tussenuitspraak van 11 oktober 2006 aldus te verstaan dat [betrokkene 2] en [betrokkene 3] reeds door de rechter-commissaris zijn gehoord, zodat de verdediging reeds de gelegenheid heeft gehad deze getuigen te ondervragen en ook overigens de noodzaak van een nader verhoor van deze getuigen niet is gebleken, terwijl de verklaring die [betrokkene 1] bij de politie en (dus) buiten aanwezigheid van de verdediging heeft afgelegd geen andere feiten bevat dan reeds worden genoemd in de verklaringen van [betrokkene 2] en [betrokkene 3], zodat de noodzaak van een nieuw verhoor ook ten aanzien van deze getuige niet is gebleken.
11. Bij deze verbeterde lezing kan worden vastgesteld dat verzoeker niet in enig te respecteren belang is geschaad zodat het middel faalt.
12. Ook het tweede middel komt op tegen de op art. 418, tweede lid, Sv gegronde afwijzing van het verzoek getuigen te horen in het op 11 oktober 2006 gewezen tussenarrest, doch thans ten aanzien van de hiervoor reeds genoemde getuigen [betrokkene 2] en [betrokkene 3]. Betoogd wordt dat die beslissing ten aanzien van deze getuigen onbegrijpelijk is in verband met de redenen die de verdediging voor een nieuw verhoor heeft aangevoerd.
13. Volgens de toelichting op het middel heeft de verdediging bij haar verzoek om oproeping van deze twee personen gewezen op hetgeen de drie verdachten inmiddels, en anders dan bij de berechting in eerste aanleg, waren gaan verklaren.
14. In de betreffende tussenuitspraak heeft het Hof - niet onbegrijpelijk - vooropgesteld dat het enkele feit dat de verdachte bij de behandeling in hoger beroep een andersluidende verklaring had afgelegd nog niet meebrengt dat nader onderzoek noodzakelijk was.
Kennelijk heeft het Hof geoordeeld dat hetgeen verzoeker bij de behandeling in hoger beroep heeft verklaard (waarmee hij zijn in eerste aanleg verkozen proceshouding wijzigde) geen zodanig nieuw licht kan werpen op de verklaringen die de twee getuigen reeds in een eerder stadium hadden afgelegd dat een nieuw verhoor van die getuigen noodzakelijk is. Dat komt mij niet onbegrijpelijk voor, hetgeen eveneens geldt voor de door de verdediging genoemde noodzaak de twee verzochte getuigen te confronteren met hetgeen twee andere getuigen hebben verklaard, aangezien laatstbedoelde verklaringen klaarblijkelijk ook in het vooronderzoek zijn afgelegd, zodat niet zonder meer duidelijk is waarom de verdediging [betrokkene 2] en [betrokkene 3] niet reeds bij gelegenheid van hun vorige verhoor had kunnen confronteren met hetgeen de andere getuigen hadden verklaard.
Het middel faalt.
15. Het derde middel klaagt over de verwerping van het verweer dat 'moord' niet bewezen kan worden verklaard omdat er geen sprake is geweest van een bezinningsmoment tussen het opvatten van het voornemen en het lossen van de dodelijke schoten, als bedoeld in, onder (veel) meer, HR NJ 2000, 605.
Het vierde middel klaagt erover dat ten onrechte is bewezenverklaard dat verzoeker het feit tezamen en in vereniging met anderen heeft begaan.
Deze middelen lenen zich voor gezamenlijke beoordeling.
16. Het oordeel dat verzoeker heeft gehandeld na kalm beraad en rustig overleg, en dus met de in art. 289 Sr bedoelde 'voorbedachte raad' is in de bestreden uitspraak als volgt toegelicht:
"Het staat vast dat [verdachte 2] de voor het slachtoffer fatale schoten heeft gelost. Met [slachtoffer] bestond al langere tijd een conflict over diens activiteiten als drugsdealer in IJsselstein en het is aannemelijk dat verdachte en zijn medeverdachten het incident op de Clinkhoeff hebben willen aangrijpen om [slachtoffer] ondubbelzinnig duidelijk te maken dat zij geen inmenging in hun territorium duldden. [Verdachte 3] heeft al ter plaatse uitgesproken daarbij het gebruik van een pistool niet te schuwen en uit diens prompte telefonische melding aan [verdachte 2], die op zijn beurt onmiddellijk [slachtoffer] belde en [verdachte 1] erbij betrok, blijkt genoegzaam de urgentie van het conflict voor alle betrokkenen. [verdachte 2] en [verdachte 1] hebben zich beiden voorzien van een pistool en zijn met [verdachte 3] en in gezelschap van [medeverdachte], die hun getal versterkte, onverwijld gewapend en in meerderheid de confrontatie met [slachtoffer] aangegaan. Hieruit volgt dat verdachte en zijn medeverdachten tenminste vanaf hun vertrek naar de tramhalte "Eiteren" de gelegenheid hadden om zich te beraden over en rekenschap te geven van de betekenis van en de gevolgen van het gebruik van vuurwapens bij die op handen zijn confrontatie.
Ook nadat [verdachte 2] een eerste schot had gelost hebben [verdachte 1] en [verdachte 3] zich niet gedistantieerd van het gebruik van een vuurwapen. Na dat eerste door [verdachte 2] afgevuurde schot heeft ook [verdachte 1] zijn wapen getrokken. Ook acht het hof - zoals gezegd - aannemelijk dat [verdachte 3] even later tegen [verdachte 2] heeft gezegd ook [betrokkene 4] "te schieten". Verdachten hebben zich vervolgens gezamenlijk uit de voeten gemaakt zonder zich verder om het slachtoffer te bekommeren en zijn rechtstreeks naar een of meer schuiladressen in Rotterdam gereden.
Dit een ander geeft blijk van een zodanige nauwe en bewuste samenwerking dat sprake is van medeplegen van moord op [slachtoffer]."
17. Blijkens de op beide middelen gegeven toelichtingen worden deze overwegingen bestreden op grond van een andere waardering van de feiten. Daarmee begeven de middelen zich op het aan de feitenrechter voorbehouden domein.
Mede gelet op de zojuist aangehaalde overwegingen is de bewezenverklaring naar behoren gemotiveerd voor zover zij inhoudt dat verzoeker het feit als medepleger heeft begaan, en ook voor zover zij inhoudt dat verzoeker heeft gehandeld na kalm beraad en rustig overleg. Het verweer dat zodanige 'voorbedachte raad' niet bewezen kan worden is op niet-onbegrijpelijke grond verworpen.
De middelen falen.
18. Het vijfde middel komt op tegen de beslissing op het verweer dat een zekere [betrokkene 4] een onbetrouwbare getuige is zodat diens verklaringen niet aan het bewijs mogen meewerken.
19. De bewijsoverwegingen in de bestreden uitspraak (p. 15) houden in dat het Hof de ter terechtzitting in hoger beroep afgelegde verklaring van deze getuige als betrouwbaar heeft aangemerkt omdat die verklaring consistent en gedetailleerd is, bevestiging vindt in de verklaring van een andere getuige, en ook wordt ondersteund door de bevindingen van de technische recherche.
20. Dit oordeel wordt in de toelichting op het middel bestreden met een andere waardering van de feiten. Daarmee begeeft het middel zich op het aan de feitenrechter voorbehouden domein, zodat het faalt.
21. Het zesde middel klaagt erover dat het Hof heeft verzuimd te bepalen dat de tijd die verzoeker in het buitenland in uitleveringsdetentie heeft doorgebracht in mindering zal worden gebracht op de ten uitvoer te leggen gevangenisstraf.
22. Op grond van de cassatieschriftuur en de daarbij gevoegde bijlagen neem ik aan dat ter zake van de verdenking die in deze zaak tot een bewezenverklaring heeft gevoerd een internationaal verzoek tot aanhouding van verzoeker is uitgegaan, dat verzoeker naar aanleiding van dat aanhoudingsverzoek op 25 februari 2005 is aangehouden op het vliegveld Frankfurt am Main, en op 21 maart 2005 op datzelfde vliegveld is uitgeleverd door overdracht aan Nederlandse opsporingsambtenaren.
Deze periode van vrijheidsberoving in het buitenland dient naar luid van het eerste lid van art. 27 Sv in mindering te worden gebracht op de (tenuitvoerlegging van) de opgelegde gevangenisstraf. In de bestreden uitspraak is wèl bepaald dat de in verzekering en in voorlopige hechtenis doorgebrachte tijd op die gevangenisstraf in mindering zal worden gebracht, maar niet dat hetzelfde zal gelden voor de tijd die verzoeker in het buitenland in uitleveringsdetentie heeft verbleven.
23. De Hoge Raad zal deze omissie zelf kunnen herstellen, naar mijn inzicht door verbeterde lezing van de uitspraak.
24. In ieder geval het tweede tot en met het vijfde middel lenen zich voor afdoening met de in art. 81 RO bedoelde korte motivering.
25. Deze conclusie strekt ertoe dat de Hoge Raad de bestreden uitspraak verbeterd zal lezen als hiervóór, onder 1.a, vermeld en voorts zal verstaan dat in het dictum van de bestreden is bepaald dat bij de tenuitvoerlegging van de opgelegde gevangenisstraf geheel in mindering zal worden gebracht de tijd die verzoeker in verband met deze zaak in uitleveringsdetentie heeft verbleven, in verzekering is gesteld en in voorlopige hechtenis heeft doorgebracht, en het beroep voor het overige zal verwerpen.
De Procureur-Generaal
bij de Hoge Raad der Nederlanden,
Uitspraak
18 maart 2008
Strafkamer
nr. 00830/07
Hoge Raad der Nederlanden
Arrest
op het beroep in cassatie tegen een arrest van het Gerechtshof te Amsterdam, zitting houdende te Arnhem, van 24 januari 2007, nummer 21/005820-05, in de strafzaak tegen:
[verdachte 1], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1977, ten tijde van de betekening van de aanzegging gedetineerd in de Penitentiaire Inrichting "Flevoland, locatie Lelystad" te Lelystad.
1. De bestreden uitspraak
Het Hof heeft in hoger beroep - met vernietiging van een vonnis van de Rechtbank te Utrecht van 15 november 2005 en voor zover aan 's Hofs oordeel onderworpen - de verdachte vrijgesproken van het onder 3 tenlastegelegde en ter zake van 1 primair "medeplegen van moord" veroordeeld tot tien jaren gevangenisstraf. Voorts heeft het Hof de vordering van de benadeelde partij toegewezen en aan de verdachte een betalingsverplichting opgelegd, een en ander zoals in het arrest vermeld.
2. Geding in cassatie
2.1. Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft mr. C.F. Korvinus, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur middelen van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.
De Advocaat-Generaal Wortel heeft geconcludeerd dat de Hoge Raad de bestreden uitspraak verbeterd zal lezen, zal verstaan dat in het dictum van de bestreden uitspraak is bepaald dat bij de tenuitvoerlegging van de opgelegde gevangenisstraf geheel in mindering zal worden gebracht de tijd die verzoeker in verband met deze zaak in uitleveringsdetentie heeft verbleven, in verzekering is gesteld en in voorlopige hechtenis heeft doorgebracht, en het beroep voor het overige zal verwerpen.
2.2. De Hoge Raad heeft kennisgenomen van het schriftelijk commentaar van de raadsman op de conclusie van de Advocaat-Generaal.
3. Beoordeling van het eerste middel
3.1. Het middel behelst de klacht dat het Hof het verzoek om de getuige [betrokkene 1] te horen heeft afgewezen op grond van art. 418, tweede lid, Sv, terwijl die getuige nimmer ter terechtzitting in eerste aanleg of bij de Rechter-Commissaris is gehoord.
3.2. Bij tot de stukken van het geding behorende brief van 6 juli 2006 heeft de raadsman van de verdachte het Hof onder meer verzocht [betrokkene 1] als getuige te horen. Dat verzoek is daarin, voor zover hier van belang, als volgt toegelicht:
"Deze getuige is alleen gehoord bij de politie. (...) De verdediging vindt het van belang en noodzakelijk deze getuige vragen te stellen met betrekking tot hetgeen hij heeft meegemaakt en wat hij over cliënt verklaart. Ook wil de verdediging hem nadere vragen stellen omtrent het telefoongesprek dat [betrokkene 2] op de avond nog voerde met [slachtoffer]. Ook wenst de verdediging hem te confronteren met verklaringen zoals afgelegd door de getuigen [betrokkene 2] en [betrokkene 3]. Dit geldt temeer nu de rechtbank in het vonnis de verklaring van deze getuige heeft gebruikt als bewijsmiddel en deze getuige slechts bij de politie is gehoord."
3.3. Het Hof heeft op dit verzoek afwijzend beslist bij het tussenarrest van 11 oktober 2006. Dit tussenarrest houdt dienaangaande in:
"Daarnaast is door de verdediging verzocht om [betrokkene 2], [betrokkene 3] en [betrokkene 1] als getuigen te horen. Het Hof overweegt dat deze personen reeds door de politie en de rechter-commissaris zijn gehoord. De verdediging heeft bij de rechter-commissaris de gelegenheid gehad om vragen te stellen. De verdediging heeft daarvan ook gebruik gemaakt. Het hof acht het derhalve niet noodzakelijk om [betrokkene 2], [betrokkene 3] en [betrokkene 1] als getuigen te horen. Het Hof wijst het verzoek af."
3.4. Na het tussenarrest is de behandeling van de zaak voortgezet ter terechtzittingen van 8 november 2006 en 10 januari 2007. Het van de terechtzitting van 8 november 2006 opgemaakte proces-verbaal houdt niet in dat van de zijde van de verdediging met betrekking tot (de beslissing in het tussen-arrest aangaande) de getuige [betrokkene 1] enige opmerking is gemaakt. Blijkens het daarvan opgemaakte proces-verbaal heeft op de terechtzitting van 10 januari 2007 de raadsman van de verdachte het woord gevoerd overeenkomstig de aan dat proces-verbaal gehechte pleitnotities. Omtrent het gebruik voor het bewijs van de verklaring bij de politie van [betrokkene 1] of omtrent de beslissing in het tussenarrest aangaande de getuige [betrokkene 1] houden de pleitnotities niets in.
3.5. Bij de stukken van het geding waarvan de Hoge Raad kennisneemt bevindt zich een proces-verbaal van getuigenverhoor van de Rechter-Commissaris, dat inhoudt, voor zover hier van belang:
"Vandaag 16 maart 2005, verscheen voor mr. P. Kregel, rechter-commissaris belast met de behandeling in strafzaken (...), de navolgende persoon, teneinde getuigenis van de waarheid af te leggen in de zaak tegen de verdachte:
[Verdachte 3]
Geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1984
Wonende te [woonplaats], [a-straat 1]
(...)
Bij het verhoor is tegenwoordig:
Mr. S. de Korte, raadsman van de verdachte [verdachte 3].
De getuige:
[betrokkene 1], geboren op [geboortedatum] 1984, wonende te p/a politiebureau Nieuwegein."
3.6. Gelet op de hiervoor onder 3.5 weergegeven inhoud van het proces-verbaal, heeft de Rechter-Commissaris de getuige [betrokkene 1] gehoord in de zaak tegen (medeverdachte) [verdachte 3] en was daarbij (enkel) diens raadsman aanwezig. Dat proces-verbaal houdt niet in dat de getuige eveneens is gehoord in de zaak tegen de verdachte en/of dat de raadsman van de verdachte aanwezig was bij het verhoor. Ook overigens blijkt uit de aan de Hoge Raad toegezonden stukken van het geding niet dat de genoemde getuige is gehoord door een rechter-commissaris in de zaak van de verdachte. 's Hofs oordeel dat het verzoek tot het horen van deze getuige als niet noodzakelijk moet worden afgewezen omdat hij reeds door de Rechter-Commissaris is gehoord en de verdediging de gelegenheid heeft gehad om vragen te stellen en van die gelegenheid ook gebruik heeft gemaakt, berust derhalve, naar moet worden aangenomen, op een onjuist feitelijk gegeven.
Het moet voor de raadsman, die zelf in zijn verzoek tot het horen van de genoemde getuige heeft vermeld dat deze slechts bij de politie is gehoord, na kennisneming van de hiervoor onder 3.2 vermelde beslissing aanstonds duidelijk zijn geweest dat een proces-verbaal van verhoor van de getuige [betrokkene 1] door de Rechter-Commissaris niet in het dossier van de verdachte aanwezig was. Aangezien de raadsman van de verdachte - naar de Hoge Raad ambtshalve bekend is - ook is opgetreden als raadsman van [verdachte 3] en [verdachte 2], moet worden aangenomen dat hij het proces-verbaal van het verhoor van de getuige [betrokkene 1] door de Rechter-Commissaris wel tot zijn beschikking had. Het is derhalve voor de raadsman onmiddellijk kenbaar geweest dat het Hof bij de motivering van zijn beslissing dat het horen van deze getuige niet noodzakelijk is, een foutief argument van feitelijke aard had gebruikt. Van de verdediging mocht na kennisneming van het tussenarrest in de gegeven omstandigheden in beginsel worden verlangd dat zij, zo zij nog steeds prijs stelde op het verhoor van [betrokkene 1] als getuige ter terechtzitting, op de nadien gevolgde terechtzittingen op enigerlei wijze aan het Hof te kennen had gegeven dat aan de motivering van de beslissing het bedoelde gebrek kleefde. Dat heeft zij nagelaten, hoewel zij daartoe laatstelijk bij gelegenheid van het pleidooi in staat is geweest. Bijzondere omstandigheden waarom van de verdediging niet kon worden gevergd dat zij dit gebrek in de motivering van de beslissing van het Hof bij de voortgezette behandeling in hoger beroep aan de orde stelde, zijn niet aangevoerd of gebleken.
Daarom kan in dit geval niet voor het eerst in cassatie worden geklaagd over de ontoereikendheid van de motivering van de afwijzing van het verzoek wegens de omstandigheid dat [betrokkene 1] niet bij de Rechter-Commissaris is gehoord.
Het middel kan dan ook niet tot cassatie leiden.
4. Beoordeling van de overige middelen
De middelen kunnen niet tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien art. 81 RO, geen nadere motivering nu de middelen niet nopen tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.
5. Ambtshalve beoordeling van de bestreden uitspraak
5.1. Het Hof heeft bij de toewijzing van de vordering van de benadeelde partij en de oplegging van de schadevergoedingsmaatregel verzuimd de naam van de benadeelde partij, [benadeelde partij], te vermelden en te bepalen dat indien de verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de Staat daarmee zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij in zoverre komt te vervallen en andersom dat, indien de verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij daarmee zijn verplichting tot betaling aan de Staat in zoverre komt te vervallen.
Aangenomen moet worden dat het Hof dat ten gevolge van een kennelijke vergissing heeft nagelaten. De Hoge Raad leest de bestreden uitspraak met herstel van deze misslag.
5.2.1. Ingevolge het eerste lid van art. 27 Sr dient de rechter bij het opleggen van een tijdelijke gevangenisstraf, hechtenis of taakstraf te bevelen dat de tijd die door de veroordeelde vóór de tenuitvoerlegging van de uitspraak in verzekering, in voorlopige hechtenis of in detentie in het buitenland ingevolge een Nederlands verzoek om uitlevering is doorgebracht, bij de uitvoering van die straf geheel in mindering zal worden gebracht.
5.2.2. De cassatieschriftuur en de daaraan gehechte stukken - aan de herkomst en betrouwbaarheid waarvan in redelijkheid niet kan worden getwijfeld - houden in dat de verdachte op 25 februari 2005 in Duitsland is aangehouden en aldaar tot 21 maart 2005 in uitleveringsdetentie heeft verbleven ingevolge een uitleveringsverzoek van de Nederlandse autoriteiten. Het Hof heeft evenwel nagelaten art. 27, eerste lid, Sr in acht te nemen voor zover het deze uitleveringsdetentie betreft. De Hoge Raad zal, met vernietiging van de bestreden uitspraak in zoverre, doen wat het Hof had behoren te doen.
6. Slotsom
Nu de middelen niet tot cassatie kunnen leiden, terwijl de Hoge Raad geen andere dan de hiervoor onder 5.2.2 genoemde grond aanwezig oordeelt waarop de bestreden uitspraak ambtshalve zou behoren te worden vernietigd, brengt hetgeen hiervoor is overwogen mee dat als volgt moet worden beslist.
7. Beslissing
De Hoge Raad:
vernietigt de bestreden uitspraak, doch uitsluitend voor zover daarbij is verzuimd ter zake van de in het buitenland als gevolg van het Nederlandse verzoek om uitlevering in detentie doorgebrachte tijd art. 27, eerste lid, Sr toe te passen;
beveelt dat op de opgelegde gevangenisstraf, naast de reeds in mindering gebrachte tijd wegens ondergane inverzekeringstelling en voorlopige hechtenis, in mindering zal worden gebracht de tijd welke de veroordeelde vóór de tenuitvoerlegging van het bestreden arrest in het buitenland in detentie heeft doorgebracht ingevolge het Nederlandse verzoek om uitlevering;
verwerpt het beroep voor het overige.
Dit arrest is gewezen door de vice-president G.J.M. Corstens als voorzitter, en de raadsheren W.A.M. van Schendel, J. de Hullu, W.M.E. Thomassen en H.A.G. Splinter-van Kan, in bijzijn van de griffier S.P. Bakker, en uitgesproken op 18 maart 2008.